058 surah
ھي سورة مَدَنِیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 22 آيتون ۽ 3 رڪوع آھن
قرآن مجيد
مُترجم: عبدالسلام ڀُٽو
قَدْ سَمِعَ اللّٰهُ قَوْلَ الَّتِيْ تُجَادِلُكَ فِيْ زَوْجِهَا وَتَشْـتَكِيْٓ اِلَى اللّٰهِ ڰ وَاللّٰهُ يَسْمَعُ تَحَاوُرَكُمَا ۭ اِنَّ اللّٰهَ سَمِيْعٌۢ بَصِيْرٌ 1
بيشڪ الله تعالى اُن عورت جو مسئلو ٻڌي ورتو جيڪا توسان پنھنجي مڙس جي باري ۾ تڪرار ڪري رهي هئي ۽ الله تعالى جي اڳيان هُو پنهنجو ڏکڙو بيان ڪري رهي هئي ۽ الله تعالى توهان ٻنهي جي گفتگو ٻڌي رهيو هو. بيشڪ الله تعالى وڏو ٻڌندڙ ۽ ڏسندڙ آهي.
— عبدالسلام ڀُٽواَلَّذِيْنَ يُظٰهِرُوْنَ مِنْكُمْ مِّنْ نِّسَاۗىِٕــهِمْ مَّا هُنَّ اُمَّهٰتِهِمْ ۭ اِنْ اُمَّهٰتُهُمْ اِلَّا اڿ وَلَدْنَهُمْ ۭ وَاِنَّهُمْ لَيَقُوْلُوْنَ مُنْكَرًا مِّنَ الْقَوْلِ وَزُوْرًا ۭ وَاِنَّ اللّٰهَ لَعَفُوٌّ غَفُوْرٌ 2
توهان مان جيڪي ماڻهو پنھنجي گهر وارين کي پاڻ لاءِ ماءُ جھڙو چئي ويھن ته درحقيقت هو گهر واريون انهن جون مائرون نٿيون ٿين. انهن جون مائرون صرف اهي ئي آهن جن کين ڄڻيو آهي. بيشڪ اهڙو ٻول ڳالهائڻ وارا ڪوڙ ۽ ناپسنديده ڳالهه چون ٿا. بيشڪ الله تعالى وڏو درگذر ڪندڙ ۽ وڏو معاف ڪندڙ آهي.
— عبدالسلام ڀُٽووَالَّذِيْنَ يُظٰهِرُوْنَ مِنْ نِّسَاۗىِٕهِمْ ثُـمَّ يَعُوْدُوْنَ لِمَا قَالُوْا فَتَحْرِيْرُ رَقَبَةٍ مِّنْ قَبْلِ اَنْ يَّـتَـمَاۗسَّا ۭ ذٰلِكُمْ تُوْعَظُوْنَ بِهٖ ۭ وَاللّٰهُ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِيْرٌ 3
۽ جيڪي ماڻهو پنھنجي گهر وارين کي پاڻ لاءِ ماء چئي ويھن پوءِ ان غلطي تان هٿ کڻن ته هاڻي (مڙس کي) زال سان قرب ونڊڻ کان اڳ هڪ غلام آزاد ڪرڻ (واجب) آهي. ان حڪم جي ذريعي توهان کي نصيحت ڪئي وڃي ٿي ۽ توهان جيڪو به عمل ڪريو ٿا الله تعالى کي ان جي خوب خبر آهي.
— عبدالسلام ڀُٽوفَـمَنْ لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ مِنْ قَبْلِ اَنْ يَّتَمَـاۗسَّا ۚ فَـمَنْ لَّمْ يَسْتَطِعْ فَاِطْعَامُ سِـتِّيْنَ مِسْكِيْنًا ۭ ذٰلِكَ لِتُؤْمِنُوْا بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ ۭ وَتِلْكَ حُدُوْدُ اللّٰهِ ۭ وَلِلْكٰفِرِيْنَ عَذَابٌ اَلِيْمٌ 4
پر جيڪو ماڻهو غلام آزاد ڪرڻ جي طاقت نٿو رکي ته هُو قرب ونڊڻ کان اڳ ٻه مھينا لڳاتار روزا رکي. پر جيڪڏهن کيس ان جي به طاقت نه آهي ته پوءِ سَٺ مسڪينن کي کاڌو کارائي. اهو حڪم ان لاءِ آهي ته جيئن توهان الله تعالى ۽ سندس رسول (ﷺ) تي پُختو ايمان آڻيو. ۽ (هي ڳالهه به چڱي طرح ٻڌي وٺو ته) اهي الله تعالى جون مقرر ڪيل حدون آهن، انهن حدن جي ڀڃڪڙي نه ڪريو ۽ خلاف ورزي ڪندڙن لاءِ دردناڪ عذاب آهي.
— عبدالسلام ڀُٽواِنَّ الَّذِيْنَ يُحَاۗدُّوْنَ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ كُبِتُوْا كَــمَا كُبِتَ الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَقَدْ اَنْزَلْنَآ اٰيٰتٍۢ بَيِّنٰتٍ ۭ وَلِلْكٰفِرِيْنَ عَذَابٌ مُّهِيْنٌ 5ۚ
بيشڪ جيڪي ماڻهو الله تعالى ۽ سندس رسول (ﷺ) جي مخالفت ڪن ٿا سي اهڙا ته ذليل ۽ خوار ٿيندا جيئن انهن کان اڳ مخالفت ڪرڻ وارا ذليل ٿي چُڪا آهن. بيشڪ اسان ته پڌريون آيتون نازل ڪري چڪا آهيون. ڪافرن لاءِ خوار ڪندڙ عذاب آهي.
— عبدالسلام ڀُٽويَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللّٰهُ جَمِيْعًا فَيُنَبِّئُهُمْ بِـمَا عَـمِلُوْا ۭ اَحْصٰىهُ اللّٰهُ وَنَسُوْهُ ۭ وَاللّٰهُ عَلٰي كُلِّ شَيْءٍ شَهِيْدٌ 6ۧ
الله تعالى جنھن ڏينھن انهن سڀني کي ٻيھر جيئرو ڪري اٿاريندو پوءِ کين سندن عمل ٻڌائيندو. الله تعالى ته انهن جي هر شيءِ کي ڳڻي محفوظ ڪري ڇڏيو آهي. پر هي ماڻهو خود پنهنجن عملن کي وساري ويٺا آهن ۽ الله تعالى هر شيءِ تي گواهه آهي.
— عبدالسلام ڀُٽواَلَمْ تَرَ اَنَّ اللّٰهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمٰوٰتِ وَمَا فِي الْاَرْضِ ۭ مَا يَكُوْنُ مِنْ نَّجْوٰى ثَلٰثَةٍ اِلَّا هُوَ رَابِعُهُمْ وَلَا خَمْسَةٍ اِلَّا هُوَ سَادِسُهُمْ وَلَآ اَدْنٰى مِنْ ذٰلِكَ وَلَآ اَكْثَرَ اِلَّا هُوَ مَعَهُمْ اَيْنَ مَا كَانُوْا ۚ ثُـمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِـمَا عَـمِلُوْا يَوْمَ الْقِيٰمَةِ ۭ اِنَّ اللّٰهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيْمٌ 7
ڇا توکي خبر نه آهي ته بيشڪ الله تعالى آسمانن ۽ زمين جي هر شيءِ کي خوب ڄاڻي ٿو. ايئن نٿو ٿي سگهي جو ٽي ماڻهو پاڻ ۾ ويھي ڳجهيون صلاحون ڪن، اُنهن ۾ چوٿون الله تعالى خود موجود نه هجي. يا پنج ماڻهو پاڻ ۾ ڳجهيون صلاحون ڪن، ڇهون انهن ۾ الله تعالى موجود نه هجي. ڳجهيون صلاحون ڪرڻ وارا تعداد ۾ چاهي گهٽ هجن يا وڌيڪ جتي به ويھي صلاحون ڪندا، الله تعالى خود انهن سان گڏ هوندو آهي. پوءِ الله تعالى کين قيامت جي ڏينھن سندن عملن جي باري ۾ ٻڌائيندو. بيشڪ الله تعالى هر شيءِ کان خوب واقف آهي.
— عبدالسلام ڀُٽواَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذِيْنَ نُهُوْا عَنِ النَّجْوٰى ثُـمَّ يَعُوْدُوْنَ لِمَا نُهُوْا عَنْهُ وَيَتَنٰجَوْنَ بِالْاِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُوْلِ ۡ وَاِذَا جَاۗءُوْكَ حَيَّوْكَ بِـمَا لَمْ يُحَيِّكَ بِهِ اللّٰهُ ۙ وَيَقُوْلُوْنَ فِيْٓ اَنْفُسِهِمْ لَوْلَا يُعَذِّبُنَا اللّٰهُ بِـمَا نَقُوْلُ ۭ حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ ۚ يَصْلَوْنَهَا ۚ فَبِئْسَ الْمَصِيْرُ 8
ڇا توهان انهن ماڻهن کي نه ڏٺو جن کي ڳجهين صلاحن ڪرڻ کان منع ڪيو ويو هو پر پوءِ به هو منع ڪيل ڳالهه کي ورجائين ٿا ۽ گناهه، ظلم ۽ رسول سڳوري جي نافرماني ڪرڻ لاءِ لڪي لڪي صلاحون ڪن ٿا ۽ جڏهن اهي تو وٽ حاضر ٿين ٿا ته اهڙي طريقي جو سلام ڪن ٿا جنھن طريقي جو الله تعالى توتي سلام نه ڪيو آهي ۽ پنھنجي دلين ۾ چون ٿا ته (جيڪڏهن اسان جي سلام جو طريقو غلط هجي ها ته) ان غلط ڳالهه تي الله تعالى عذاب ڇو نٿو نازل ڪري؟ انهن جي لاءِ جھنم ئي ڪافي آهي ۽ هو ان ۾ ئي اڇلايا ويندا. اها انتھائي بُري موٽڻ جي جاءِ آهي.
— عبدالسلام ڀُٽويٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِذَا تَنَاجَيْتُمْ فَلَا تَتَـنَاجَوْا بِالْاِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُوْلِ وَتَنَاجَوْا بِالْبِرِّ وَالتَّقْوٰى ۭ وَاتَّقُوا اللّٰهَ الَّذِيْٓ اِلَيْهِ تُحْشَرُوْنَ 9
اي ايمان وارؤ! جڏهن به توهان ڳجهيون ڳالهيون ڪريو ته (بهرحال) انهن ۾ گناهه، ظلم ۽ رسول سڳوري جي نافرماني جي ڳالهه شامل نه هجي، بلڪه نيڪي ۽ پرهيزگاري جي ڳالهه ڪندا ڪريو. ان الله کان ڊڄو جنھن ڏانھن توهان سڀني کي گڏ ڪيو ويندو.
— عبدالسلام ڀُٽواِنَّـمَا النَّجْوٰى مِنَ الشَّيْطٰنِ لِيَحْزُنَ الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَلَيْسَ بِضَاۗرِّهِمْ شَـيْـــــًٔا اِلَّا بِاِذْنِ اللّٰهِ ۭ وَعَلَي اللّٰهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُوْنَ 10
اهڙي طريقي جون ڳجهيون ڳالهيون ڪرڻ ته شيطان جو طريقو آهي ته جيئن مؤمنَ دلگير ٿين. حالانڪه الله تعالى جي اجازت کان سواءِ (شيطان) کين ڪجهه به نقصان نٿو پھچائي سگهي. مؤمنن کي ته رڳو الله تعالى تي ڀروسو ڪرڻ گهرجي.
— عبدالسلام ڀُٽويٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِذَا قِيْلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوْا فِي الْمَجٰلِسِ فَافْسَحُوْا يَفْسَحِ اللّٰهُ لَكُمْ ۚ وَاِذَا قِيْلَ انْشُزُوْا فَانْشُزُوْا يَرْفَعِ اللّٰهُ الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا مِنْكُمْ ۙ وَالَّذِيْنَ اُوْتُوا الْعِلْمَ دَرَجٰتٍ ۭ وَاللّٰهُ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِيْرٌ 11
اي ايمان وارؤ! جڏهن توهان کي (ڪنهن مجلس ۾) چيو وڃي ته ويھڻ لاءِ ڪشادگي پيدا ڪريو ته (سوڙها ٿي) ڪشادگي پيدا ڪندا ڪريو ته الله تعالى توهان جي لاءِ ڪشادگي پيدا ڪندو ۽ وري جڏهن توهان کي اٿڻ لاءِ چيو وڃي ته (فوراً) اُٿي ويندا ڪريو ته جيئن اوهان مان جن ايمان آندو آهي ۽ جن کي علم ڏنو ويو آهي تن جا الله تعالى درجا بلند ڪري. توهان جيڪو ڪجهه ڪريو ٿا، الله تعالى کي ان جي خوب خبر آهي.
— عبدالسلام ڀُٽويٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِذَا نَاجَيْتُمُ الرَّسُوْلَ فَقَدِّمُوْا بَيْنَ يَدَيْ نَجْوٰىكُمْ صَدَقَةً ۭ ذٰلِكَ خَيْرٌ لَّكُمْ وَاَطْهَرُ ۭ فَاِنْ لَّمْ تَجِدُوْا فَاِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ 12
اي ايمان وارؤ! جڏهن توهان رسول سڳوري سان عليحدگي ۾ ڳالهه ڪرڻ گهرو ته (ڳالهه ڪرڻ کان) پھريائين ڪجهه خيرات ڪڍندا ڪريو. اهو طريقو توهان لاءِ ئي بھتر۽ پاڪيزهه آهي پر جيڪڏهن (خيرات ڪڍڻ لاءِ) ڪجهه به نه آهي ته بيشڪ الله تعالى وڏو معاف ڪندڙ ۽ وڏو رحم ڪندڙ آهي.
— عبدالسلام ڀُٽوءَاَشْفَقْتُمْ اَنْ تُقَدِّمُوْا بَيْنَ يَدَيْ نَجْوٰىكُمْ صَدَقٰتٍ ۭ فَاِذْ لَمْ تَفْعَلُوْا وَتَابَ اللّٰهُ عَلَيْكُمْ فَاَقِيْمُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتُوا الزَّكٰوةَ وَاَطِيْعُوا اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ ۭ وَاللّٰهُ خَبِيْرٌۢ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ ۧ13
ڇا توهان عليحدگي ۾ ڳالهه ڪرڻ کان اڳ خيرات ڪڍڻ کان ڊڄي ويا (ٺيڪ آ) توهان اهو نه ڪري سگهيا. الله تعالى به توهان کي معاف ڪري ڇڏيو. (هاڻي) توهان نماز قائم ڪريو، زڪوات ادا ڪريو ۽ الله تعالى ۽ ان جي رسول سڳوري جي اطاعت ڪريو. توهان جيڪو ڪجهه ڪريو ٿا الله تعالى کي ان جي خوب خبر آهي.
— عبدالسلام ڀُٽواَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذِيْنَ تَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللّٰهُ عَلَيْهِمْ ۭ مَا هُمْ مِّنْكُمْ وَلَا مِنْهُمْ ۙ وَيَحْلِفُوْنَ عَلَي الْكَذِبِ وَهُمْ يَعْلَمُوْنَ ۚ14
ڇا تو انهن منافق ماڻهن کي نه ڏٺو، جن الله تعالى جي ڪاوڙ هيٺ آيل ماڻهن (يعني يھودين) کي دوست بنايو آهي. هي (منافق) ماڻهو نه توهان جا آهن ۽ نه ئي يهودين جا آهن. هُو ڄاڻي واڻي ڪوڙين ڳالهين تي قسم کڻن ٿا.
— عبدالسلام ڀُٽواَعَدَّ اللّٰهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيْدًا ۭ اِنَّهُمْ سَاۗءَ مَا كَانُوْا يَعْمَلُوْنَ 15
الله تعالى اهڙن ماڻهن لاءِ سخت عذاب تيار ڪري ڇڏيو آهي. بيشڪ اُهي جيڪو ڪجهه ڪن ٿا سو انتھائي برو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽواِتَّخَذُوْٓا اَيْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوْا عَنْ سَبِيْلِ اللّٰهِ فَلَهُمْ عَذَابٌ مُّهِيْنٌ 16
انهن ماڻهن پنهنجي قَسمن کي بچڻ جي ڍال بنائي ورتو آهي. جنھن ڪري هي (ٻين ماڻهن کي) الله تعالى جي رستي کان روڪين ٿا. پر انهن جي لاءِ ذليل ڪرڻ وارو عذاب آهي.
— عبدالسلام ڀُٽولَنْ تُغْنِيَ عَنْهُمْ اَمْوَالُهُمْ وَلَآ اَوْلَادُهُمْ مِّنَ اللّٰهِ شَيْـــــًٔا ۭ اُولٰۗىِٕكَ اَصْـحٰبُ النَّارِ ۭ هُمْ فِيْهَا خٰلِدُوْنَ 17
انهن کي الله تعالى جي مقابلي ۾ پنھنجا مال ۽ پنھنجو اولاد ڪجهه به ڪم نه ايندو. هي ماڻهو باهه ۾ وڃڻ وارا آهن، جنھن ۾ هو هميشه پيل رهندا.
— عبدالسلام ڀُٽويَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللّٰهُ جَمِيْعًا فَيَحْلِفُوْنَ لَهٗ كَـمَا يَحْلِفُوْنَ لَكُمْ وَيَحْسَبُوْنَ اَنَّهُمْ عَلٰي شَيْءٍ ۭ اَلَآ اِنَّهُمْ هُمُ الْكٰذِبُوْنَ 18
جنھن ڏينھن الله تعالى انهن سڀني کي ٻيھر جيئرو ڪري اٿاريندو ته هو ايئن قسم کڻندا جيئن توهان جي اڳيان قسم کڻن ٿا ۽ اهو گمان ڪن ٿا ته هو ڪنھن (چڱائي) تي بيٺل آهن. خبردار رهو! اهي سڀ ڪوڙا آهن.
— عبدالسلام ڀُٽواِسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطٰنُ فَاَنْسٰـىهُمْ ذِكْرَ اللّٰهِ ۭ اُولٰۗىِٕكَ حِزْبُ الشَّيْطٰنِ ۭ اَلَآ اِنَّ حِزْبَ الشَّيْطٰنِ هُمُ الْخٰسِرُوْنَ 19
اُنهن جي مٿان شيطان غالب اچي چڪو آهي پوءِ هُن انهن کان الله تعالى جي ياد وساري ڇڏي آهي. هي شيطان جو ٽولو آهي. خبردار! بيشڪ شيطان جو ٽولو ئي نقصان ۾ رهڻ وارو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽواِنَّ الَّذِيْنَ يُحَاۗدُّوْنَ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ ٓ اُولٰۗىِٕكَ فِي الْاَذَلِّيْنَ 20
بيشڪ جيڪي ماڻهو الله تعالى ۽ سندس رسول (ﷺ) جي مخالفت ڪن ٿا سي انتھائي ذليل ماڻهن ۾ شامل آهن.
— عبدالسلام ڀُٽو